Onlangs onderzocht Eric hoe je technologie zou kunnen inzetten voor ouderen, woonachtig in een woonvoorziening. De aanleiding: een eerder project voor mensen met een visuele én verstandelijke beperking. Eric vertelt: “We zagen daar wat een groot effect de inzet van technologie kan hebben. Daardoor rees de vraag of we zo’n zelfde project voor ouderen zouden kunnen opstarten”.

Technologie ondersteunt waardigheid en zelfstandigheid

Op basis van eerdere ervaringen stelde Eric samen met collega’s een box samen, waarmee hij in gesprek ging met allerlei ouderen. “We zochten naar materiaal dat zonder handleiding bruikbaar is. Denk bijvoorbeeld aan simpele muziekspelers, waar mensen zelf hun eigen muziek mee aan kunnen zetten. Een ander voorbeeld is een sprekend planbord, waarmee je taken of afspraken kan inspreken en afspelen.”

In gesprek met ouderen merkte Eric hoe technologie de waardigheid van ouderen kan ondersteunen: “Mensen vertelden dat ze zich zo afhankelijk van de zorg voelden voor allerlei kleine dingen. Met zo’n sprekend planbord krijgen mensen weer grip op hun agenda. Je kan dit planbord ook gebruiken om opeenvolgende taken in te spreken. Dat hielp een mevrouw met een slechte visus en niet aangeboren hersenletsel bijvoorbeeld om zelf haar Senseo-apparaat weer te gebruiken. Het planbord vertelt nu stap voor stap wat zij moest doen. Van water bijvullen, tot het kopje op de goede plek zetten. Zo kon ze weer zelf van verse koffie genieten.”

Meer controle over het dagelijks leven

Een ander treffend voorbeeld uit het onderzoek gaat over een blinde meneer die de weg naar de wc niet meer kon vinden. Hij moest vaak lang wachten voordat de zorg langs kon komen om hem te helpen. Hij begreep dat goed, maar soms was het dan al te laat, met alle gevolgen van dien. “We installeerden een mobiele deurbel op zijn rollator, en de bijbehorende bel bij de wc. Zo’n setje kost nog geen twee tientjes bij de bouwmarkt. De man drukt op de bel, hoort het geluid van de bel bij de wc en op basis van het geluid van die bel zelf naar de wc lopen. Dat dat zo simpel was, hadden we vooraf niet gedacht”.  

Ook apparatuur om te vergroten of voor te lezen kan behulpzaam zijn. “Een mevrouw kreeg elke woensdag hulp van een vrijwilliger die haar post met haar las. Maar een rouwkaart die op donderdag binnen komt, kan niet een week wachten. Met een voorleesapparaat kan ze dit weer zelf doen. Vaak vergoed de zorgverzekering dergelijke aanpassingen ook.”

Wat in de praktijk werkt is voor iedereen anders

Eric onderzocht in gesprekken ook wat minder goed werkt. “We dachten dat extra verlichting ook goed zou helpen, bijvoorbeeld om de weg in huis te kunnen vinden. Dat bleek in deze setting echter minder goed te werken dan verwacht. Misschien omdat de woonplekken al niet zo groot zijn, of omdat de mensen die we spraken de weg in hun woonruimte al wel wisten te vinden”. Ook zag Eric dat begeleiders afhaakten als een toepassing iets ingewikkelder was. “Met bluetooth en wifi kan er veel, maar in de dagelijkse praktijk zijn dat steeds kleine handelingen waarvoor ouderen dan toch weer afhankelijk zijn van de zorg. En de zorg begreep die zaken ook niet altijd, dus deze toepassingen zijn niet altijd aan te raden”.

“Het helpt wél om mensen uit de zorg te laten ervaren dat technologie hen werk uit handen kan nemen. Vooral bij allerlei hand-en-span-diensten kan technologie een uitkomst zijn.” Eric geeft het voorbeeld van een grote knop, die bij indrukken zegt hoe laat het is: “Als je de klok niet meer kan zien, weet je met zo’n knop weer hoe lang het duurt voordat je visite langskomt. De zorg hoeft dan niet elke keer voor zo’n vraag te komen, en mensen voelen zich minder bezwaard om voor andere zaken wél hulp te vragen.”

Eric roept mensen dan ook om creatief na te denken over technologie. “We hebben niet één set die voor iedereen toepasbaar is. Ga kijken wat er op de markt is, maar gebruik ook dagelijkse (consumenten) technologie. Het is lang niet altijd zo moeilijk als je denkt.”