Veel slechtziende en blinde mensen ondervinden problemen met het stemmen. Een onderzoek van Kennis Over Zien toont dat zo’n 40% van de deelnemers de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 niet toegankelijk vond. Een van de conclusies: gezamenlijke actie is nodig om sneller tot inclusieve verkiezingen te komen.

Veel slechtziende en blinde mensen ervaren problemen met de toegankelijkheid van de verkiezingen. Uit het onderzoek Toegankelijk Stemmen van Kennis Over Zien blijkt dat zij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 als even toegankelijk hebben ervaren als die van 2017. Ondanks initiatieven om verkiezingen toegankelijk te maken voor slechtziende en blinde mensen, is er dus nog geen sprake van verbetering. Er is werk aan de winkel om in het vervolgonderzoek – na de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 – wel duidelijke verbeteringen te kunnen vaststellen.

Maar liefst 20% van de deelnemers aan het onderzoek (20%) zegt het stembureau niet zelfstandig te kunnen bereiken. 71% heeft zonder hulp gestemd met briefpoststemmen, een optie die vanwege corona beschikbaar was voor 70plussers. 44% heeft zonder hulp gestemd in het stembureau. 42% vindt de verkiezingen ‘niet’ of ‘helemaal niet’ toegankelijk, 16% is ‘neutraal’, en zo’n 43% vindt de verkiezingen ‘wel’ of ‘helemaal’ toegankelijk. Met name de stempas (45%) en de kandidatenlijst (60%) worden als ontoegankelijk ervaren. Gevraagd naar de meest gewenste stemmethode, komt de (nu niet bestaande) optie om digitaal te stemmen op de eerste plaats, gevolgd door het stembureau, briefpoststemmen en stemmen via een machtiging.

Tot op heden lag de focus in verbeteracties op de toegankelijkheid van het stembureau zelf. Uit het onderzoek blijkt onder meer dat verbeteringen mogelijk zijn wat betreft behulpzaamheid, bekwaamheid en kennis van de medewerkers van het stembureau. Bijvoorbeeld als het gaat om het gebruik van hulpmiddelen en het wel of niet verlenen van hulp in het stemhokje. Stembureaumedewerkers weten soms niet wat kan of (wettelijk) mag. Ook zijn experimenten nodig om te onderzoeken welke hulpmiddelen en ondersteuningsmogelijkheden kunnen bijdragen aan toegankelijk stemmen.

De onderzoekers stellen vast dat naast het toegankelijker maken van het bestaande, echte innovatie nodig is om tot inclusieve verkiezingen te komen. Hun aanbeveling namens Kennis Over Zien aan Tweede Kamer en Kiesraad: ‘Toon lef, durf te innoveren via experimenten en betrek ervaringsdeskundigen en expertiseorganisaties daarbij!’

Meer weten?
De onderzoeksresultaten staan in de Rapportage Onderzoek Toegankelijk Stemmen. De belangrijkste conclusies zijn samengevat in een factsheet. Beide PDF documenten zijn digitaal toegankelijk gemaakt. Mocht de screenreader desondanks niet werken, dan is er van beide documenten ook een Word versie beschikbaar.

Neem voor meer informatie over het onderzoek of voor het aanvragen van de Wordversie van de rapportage of de factsheet contact met ons op via het emailadres kennisoverzien@bartimeus.nl.